Niegdyś hit budowlany, dziś trucizna zagrażająca życiu i środowisku. Azbest, który wciąż widujemy na dachach domów, wymaga usunięcia oraz właściwej utylizacji. Legalnie mogą to wykonać tylko przeszkoleni fachowcy. Sprawdź, dlaczego i jak zdobyć na to fundusze.
Czym jest azbest?
Azbest to cieniutkie włókna krzemianowe, których właściwości sprawiają, że zalicza się je do niebywale trwałych materiałów. W branży budowlanej azbest znalazł zastosowanie między innymi w produkcji rur kanalizacyjnych, wodociągowych oraz c.o., izolacji, płyt elewacyjnych, pokryć dachowych, przewodów kominowych i wentylacyjnych.
Najczęściej spotykamy płyty azbestowo-cementowe (eternit) na dachach budynków z lat 60-70′, kiedy to wiedza o szkodliwości tego materiału była jeszcze mocno ograniczona.
Ogromną zaletą azbestu była bardzo niska cena, przy jednoczesnej wysokiej wytrzymałości na warunki atmosferyczne oraz uszkodzenia. Tego rodzaju dachy nie należały do łatwopalnych, nie poddawały się korozji. Niestety badania nad eternitem sprawiły, że pod koniec XX wieku jego produkcja została wstrzymana. Najpierw jednak zakazano montażu azbestu w Europie Zachodniej, w wyniku czego, nasz kraj stał się jednym z istotnych rynków zbytu, a ceny spadły tak, że zainteresowanych nie brakowało.
Szkodliwe działanie azbestu
Aktualnie azbest uważany jest za jedno z największych zagrożeń dla środowiska naturalnego. Włókna, z których jest zbudowany, dostają się do powietrza, a gdy dotrą do płuc, nie ma już możliwości ich usunięcia. Wbijają się w tkankę i drażnią komórki. Nie od razu widać tego efekty, lecz po wielu, nawet kilkudziesięciu, latach mogą się ujawnić jako choroba nowotworowa.
Najwięcej włókien azbestowych uwalnia się podczas usuwania eternitu z dachu. To niebezpieczne zadanie, które może stanowić realne zagrożenie dla zdrowia i życia osób biorących w tym udział i przebywających w pobliżu. W 2002 roku uruchomiono program wymiany pokryć dachowych z azbestu w całym kraju.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 13 grudnia 2010, „Instalacje lub urządzenia zawierające azbest oczyszcza się przez usunięcie wyrobów zawierających azbest lub ich wymianę na bezazbestowe w sposób niestwarzający zagrożenia dla środowiska i zdrowia ludzi w terminie do dnia 31 grudnia 2032 r.”
Choć prawnie pozostało na to jeszcze 10 lat, warto mieć świadomość zagrożenia, z jakim wiąże się mieszkanie w domu z azbestem. Do chorób, które mogą być konsekwencją wdychania azbestu, zalicza się: raka płuc, oskrzeli, krtani, żołądka, jelit, trzustki, chłoniaka, pylicę azbestową, międzybłoniaka opłucnej.
Samodzielne usuwanie azbestu – kara
To, że trzeba się go jak najszybciej pozbyć, jest bezsprzeczne. Należy jednak pamiętać, by nie robić tego na własną rękę. Naruszenie eternitu pokrywającego dach jest jak otworzenie puszki pandory. To właśnie wtedy staje się on najbardziej niebezpieczny. Z tego powodu uregulowano prawnie samodzielne usuwanie azbestu. Kara, która grozi za wykonanie takich czynności, może wynieść do 20 000 zł, a w pakiecie poważne konsekwencje zdrowotne.
Wciąż w bardzo wielu domach na terenie Polski można zobaczyć charakterystyczne matowe, falowane płyty z eternitu. Niestety wymiana pokrycia dachowego to spory wydatek, szczególnie że trzeba się również liczyć z kosztami jego usunięcia i utylizacji. Niektóre gminy oferują dofinansowanie do tego przedsięwzięcia, więc warto dopytać w urzędzie, czy aktualnie obowiązuje tego typu program. Jeśli nie, dobrze jest nakłonić urzędników do tego, by wystąpili o dotację do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska (WFOŚ). Oferuje on 40-100% refundację za zdjęcie azbestu i wywiezienie go. Nowe pokrycie dachowe wciąż pozostaje po stronie właściciela domu.
Zaznaczmy, że aby mieć pewność, że azbest został usunięty według odpowiednich procedur z zachowaniem wszystkich zasad bezpieczeństwa, należy skorzystać z usług profesjonalnej firmy, posiadającej wszelkie niezbędne pozwolenia. Na podstawie wystawionych od niej zaświadczeń, można się ubiegać o refundację z gminy.
Utylizacja azbestu
To kolejna trudność, która sprawia, że zabronione jest samodzielne usuwanie azbestu. Odpady zawierające jego włókna muszą być składowane w dedykowanych do tego miejscach. Niestety wiele osób chcąc zaoszczędzić, wywozi eternit do lasu czy zakopuje we własnym ogródku. Każde tego rodzaju podejście niesie za sobą niewyobrażalne zagrożenie dla ekosystemu i istot żywych.